|
รูปแบบการอยู่อาศัยชุมชนไทยเชื้อสายมอญบางกระดี่ เขตบางขุนเทียน กรุงเทพมหานคร |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Title | รูปแบบการอยู่อาศัยชุมชนไทยเชื้อสายมอญบางกระดี่ เขตบางขุนเทียน กรุงเทพมหานคร |
| Creator | นพดล ฐิติพงษ์พานิช |
| Contributor | กุณฑลทิพย พานิชภักดิ์, อมรา พงศาพิชญ์ |
| Publisher | จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย |
| Publication Year | 2545 |
| Keyword | ที่อยู่อาศัย, การตั้งถิ่นฐาน, สถาปัตยกรรมพื้นถิ่น, ครอบครัว, มอญ -- ไทย -- บางกระดี่ (กรุงเทพฯ), บางกระดี่ (กรุงเทพฯ) -- ความเป็นอยู่และประเพณี |
| Abstract | ศึกษารูปแบบที่อยู่อาศัยของชุมชนชาวไทยเชื้อสายมอญบางกระดี่ เขตบางขุนเทียน กรุงเทพมหานคร โดยเฉพาะปัจจัยด้านวัฒนธรรมการอยู่อาศัยและสังคมแบบครอบครัว ที่ส่งผลต่อรูปแบบการอยู่อาศัย วิธีการศึกษาใช้การสัมภาษณ์ตระกูลเก่าแก่ 6 ตระกูล ในเรื่องการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างครอบครัว กับการเปลี่ยนแปลงที่อยู่อาศัยย้อนหลังไปจนถึงต้นตระกูล ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบการอยู่อาศัยของชุมชนชาวไทยเชื้อสายมอญบางกระดี่ มีอิทธิพลจากความเชื่อเรื่องการสืบทอดผีบรรพบุรุษ และความเชื่อเรื่องทิศที่เป็นมงคลที่เกี่ยวเนื่องกับการอยู่อาศัย ทำให้เกิดรูปแบบการอยู่อาศัยที่สำคัญคือ รูปแบบการขยายตัวจากบ้านสู่ชุมชนเกิดเป็น กลุ่มบ้านของชาวไทยเชื้อสายมอญบางกระดี่ มีปัจจัยมาจากระบบเครือญาติที่เกี่ยวพันทางสายเลือด และมีการนับถือผีบรรพบุรุษในตระกูลเดียวกัน ลักษณะการปลูกเรือนยังคงมีความเชื่อเรื่องทิศ ถ่ายทอดมาตั้งแต่ต้นตระกูลจนถึงปัจจุบัน โดยการวางด้านยาวของเรือนตามตะวัน ทิศทางการวางจั่วเรือนแนวทิศตะวันออก ทิศตะวันตก (ตามตะวัน) การวางบันไดเรือนมีทางขึ้นอยู่ทางทิศใต้และทิศตะวันออก โดยให้ความสำคัญกับทิศหัวนอนอยู่ทางใต้และทิศตะวันออก ความสำคัญกับทิศในการจัดลักษณะกายภาพที่อยู่อาศัย มีการวางจั่วเรือนทางทิศตะวันออก-ตะวันตก (ตามตะวัน ) การวางทางขึ้นบันไดทางทิศใต้และทิศตะวันออก การให้ความสำคัญกับห้องนอนเจ้าของเรือนที่เป็นที่ตั้งของเสาผีบรรพบุรุษ ต้องมีระดับพื้นห้องสูงกว่าห้องอื่น จากการศึกษาผู้วิจัยได้ค้นพบความแตกต่างของตำแหน่งเสาเอกในเรือน โดยเสาเอกหรือเรียกว่าเสาผีบรรพบุรุษเป็นเสาต้นที่สอง ซึ่งแตกต่างจากชุมชนชาวไทยเชื้อสายมอญที่อื่นๆ มีรูปแบบการอยู่อาศัยที่มีอัตลักษณ์จากความเชื่อเรื่องการถือผีบรรพบุรุษ และการสืบตระกูลโดยบุตรชายที่เมื่อมีการอยู่อาศัยต่อเนื่องต่อไป ได้มีการเปลี่ยนแปลงการใช้สอยพื้นที่อยู่อาศัยเกิดจากความเป็นครอบครัวขยาย โดยมีการใช้ผนังกั้นเป็นห้องเพิ่มขึ้น สำหรับพื้นที่ชั้นล่างซึ่งเดิมเป็นพื้นที่โล่ง ได้มีการปรับเปลี่ยนพื้นที่ใช้สอยโดยมีการกั้นห้องนอนเพิ่ม และการต่อเติมพื้นที่ห้องครัวและห้องน้ำ สรุปได้ว่า รูปแบบที่อยู่อาศัยของชุมชนชาวไทยเชื้อสายมอญบางกระดี่ มีอัตลักษณ์ที่มีแนวคิดของการอยู่อาศัยที่มีคุณค่าในสังคมไทย เพราะไม่ใช่ที่อยู่อาศัยที่มีมิติเพียงแค่สถาปัตยกรรม แต่ยังมีมิติทางสังคมและวัฒนธรรมที่ดีของชุมชนที่สะท้อนความคิดและอุดมการณ์เกี่ยวกับความสัมพันธ์ทางสังคมของคนในครอบครัว ระบบเครือญาติ และความสัมพันธ์ของคนในชุมชนซึ่งมีวัฒธนธรรมร่วมกัน อันจะนำไปสู่การพัฒนาเป็นชุมชนที่ยั่งยืนต่อไป |
| ISBN | 9741721323 |
| URL Website | cuir.car.chula.ac.th |
