|
อิทธิปาฏิหาริย์กับการสร้างเรื่องเล่าศักดิ์สิทธิ์: ขนบนิยมและพลวัตในประวัติพระเกจิอาจารย์ในสังคมไทยภาคกลาง |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Title | อิทธิปาฏิหาริย์กับการสร้างเรื่องเล่าศักดิ์สิทธิ์: ขนบนิยมและพลวัตในประวัติพระเกจิอาจารย์ในสังคมไทยภาคกลาง |
| Creator | สายป่าน ปุริวรรณชนะ |
| Contributor | ศิราพร ณ ถลาง |
| Publisher | จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย |
| Publication Year | 2555 |
| Keyword | ปาฏิหาริย์ (พุทธศาสนา) -- แง่สังคม, นวนิยายพุทธศาสนา, ไทย -- แง่สังคม, สงฆ์ -- แง่สังคม -- ไทย, ไทย -- ความเป็นอยู่และประเพณี, ไทย (ภาคกลาง) -- ความเป็นอยู่และประเพณี, Miracles (Buddhism) -- Social aspects, Buddhist stories, Thai -- Social aspects, Buddhist monks -- Social aspects -- Thailand, Thailand -- Social life and customs |
| Abstract | วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ที่มา ลักษณะและบทบาทของอิทธิปาฏิหาริย์ต่างๆ ที่ปรากฏในชีวประวัติพระเกจิอาจารย์ในสังคมไทยภาคกลาง และเพื่อวิเคราะห์ขนบนิยมและพลวัตของการสร้างสรรค์เรื่องเล่าศักดิ์สิทธิ์เกี่ยวกับพระเกจิอาจารย์ โดยมีขอบเขตการวิจัย คือ ชีวประวัติของพระเกจิอาจารย์ในสังคมไทยภาคกลางที่มรณภาพแล้วและมีบันทึกชีวประวัติสมบูรณ์ จำนวน ๘๙ รูปผลการศึกษาพบว่า ชุดเหตุการณ์สำคัญในเรื่องเล่าเกี่ยวกับชีวิตพระเกจิอาจารย์ของไทย รวมถึงขั้นตอนความเป็นวีรบุรุษทางศาสนามักเป็นไปตามขนบนิยมที่พบในเรื่องเล่าของศาสนบุคคลในคัมภีร์พุทธศาสนา ทว่าก็มีเหตุการณ์ย่อยและขั้นตอนบางขั้นตอนที่แตกต่างกันอันนับว่าเป็นลักษณะอันเป็นพลวัตในเรื่องเล่าเกี่ยวกับพระเกจิอาจารย์ของไทยลักษณะของอิทธิปาฏิหาริย์ที่พบในชีวประวัติพระเกจิอาจารย์ของไทย มีทั้งที่เป็นไปตามขนบนิยมทางพุทธศาสนาและที่เป็นพลวัตด้วยอิทธิพลของสังคมวัฒนธรรมไทย อิทธิปาฏิหาริย์จากขนบนิยมทางพุทธศาสนา ได้แก่ ๑) การมีตาทิพย์-หูทิพย์ ๒) ปฏิสัมพันธ์กับอมนุษย์ ๓) ความสามารถในการหยั่งรู้เหตุการณ์ในอดีต ๔) ความสามารถในการระลึกชาติ ๕) ความสามารถในการหยั่งรู้เหตุการณ์ปัจจุบันด้วยญาณ ๖) ความสามารถในการหยั่งรู้เหตุการณ์ในอนาคต ๗) ความสามารถในการหยั่งรู้วาระจิตของผู้อื่น ๘) การสำแดงฤทธิ์ด้วยวิธีต่างๆ ๙) การบรรลุธรรมและฌาณสมาบัติ ๑๐) การปรากฏลักษณะของผู้มีบุญ ๑๑) ความสามารถสั่งสอนธรรมได้เป็นอัศจรรย์ ๑๒) ความสามารถในการทำสัตว์ให้เชื่องหรือสื่อสารกับสัตว์ด้วยอำนาจแห่งเมตตา ๑๓) การบรรเทาโรคภัยไข้เจ็บด้วยอำนาจการกำหนดจิต และ ๑๔) เหตุมหัศจรรย์ในช่วงมรณภาพและการจัดการสรีรสังขาร ส่วนอิทธิปาฏิหาริย์ที่เป็นพลวัต ได้แก่ ๑) อิทธิปาฏิหาริย์ว่าด้วยความแคล้วคลาดและคงกะพันชาตรี ๒) อิทธิปาฏิหาริย์ว่าด้วยการทำให้มีเสน่ห์ทางเพศ ๓) อิทธิปาฏิหาริย์ว่าด้วยเมตตามหานิยม เรียกทรัพย์ ๔) คาถาอาคม ๕) การประลองฤทธิ์ ๖) วาจาสิทธิ์ ๗) การปราบภูตผี ๘) การรักษาโรค ๙) การกลายเป็นดวงวิญญาณศักดิ์สิทธิ์หลังการมรณภาพ และ ๑๐) อิทธิปาฏิหาริย์ที่มีที่มาจากความคิดความเชื่ออื่นๆ ในสังคมไทยอิทธิปาฏิหาริย์ทั้งที่เป็นขนบนิยมและพลวัตมีบทบาททั้งในการสร้างสรรค์เรื่องเล่าเกี่ยวกับชีวประวัติพระเกจิอาจารย์ให้เป็นเรื่องเล่าศักดิ์สิทธิ์ ช่วยเติมเต็มความต้องการทางใจของพุทธศาสนิกชน และมีบทบาทต่อธุรกิจวัตถุมงคล |
| URL Website | cuir.car.chula.ac.th |
