|
จารึกบ้านหลอด: หลักฐานการตั้งถิ่นฐานของล้านช้างช่วงพุทธศตวรรษที่ 22 ในลุ่มน้ำโมงตอนกลาง |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Creator | ฉัตรวัชระ เสนะบุตร์ |
| Title | จารึกบ้านหลอด: หลักฐานการตั้งถิ่นฐานของล้านช้างช่วงพุทธศตวรรษที่ 22 ในลุ่มน้ำโมงตอนกลาง |
| Contributor | ชวลิต อธิปัตยกุล, กุลจิต เส็งนา |
| Publisher | คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร |
| Publication Year | 2568 |
| Journal Title | ดำรงวิชาการ |
| Journal Vol. | 24 |
| Journal No. | 2 |
| Page no. | 201-222 |
| Keyword | จารึกบ้านหลอด, การตั้งถิ่นฐาน, อาณาจักรล้านช้าง, ลุ่มน้ำโมง |
| URL Website | https://so01.tci-thaijo.org/index.php/damrong |
| ISSN | 3027-6012 |
| Abstract | บทความนี้ มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาความสำคัญของพื้นที่ลุ่มน้ำโมงตอนกลาง 2. เพื่อศึกษาพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ชุมชนบ้านโบราณบ้านหลอดจากจารึกบ้านหลอด ในฐานะความสัมพันธ์กับพื้นชุมชนเมืองพาน ในเขตพื้นที่โดยรอบอุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท ตำบลเมืองพาน อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี ในช่วงต้นพุทธศตวรรษที่ 22 เป็นการศึกษาแบบพรรณนาวิเคราะห์ มีเครื่องมือในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ มีกลุ่มเป้าหมาย จำนวน 15 คน ที่มาจากการเลือกแบบเฉพาะเจาะจง แล้วนำข้อมูลที่ได้จากแบบสัมภาษณ์ และการลงพื้นที่สนามวิจัย การสำรวจเก็บข้อมูลทางโบราณคดี และทางประวัติศาสตร์ มาวิเคราะห์ข้อมูล แบบเชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า 1) จารึกบ้านหลอด เป็นหลักฐานสำคัญที่สามารถบ่งชี้ถึงกลุ่มผู้คนที่มีพัฒนาการในชุมชนบ้านหลอด 2) พื้นที่ลุ่มน้ำโมงตอนกลาง มีความสำคัญต่อการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ถึงสมัยประวัติศาสตร์ ซึ่งมีชุมชนเมืองพานในเขตพื้นที่โดยรอบอุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท ตำบลเมืองพาน อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี เป็นหมุดหมายสำคัญที่ผู้คนแสวงหาพื้นที่ตั้งถิ่นฐาน และมีตั้งอยู่ที่ราบลุ่มเชิงเขาทางทิศใต้จากเขาภูพระบาทซึ่งเป็นภูเขาศักดิ์สิทธิ์ ตามความเชื่อร่วมกับชุมชนอื่น ๆ ใกล้เคียงกัน ช่วงพุทธศตวรรษที่ 22 เป็นต้นมา ปรากฏหลักฐานของการตั้งถิ่นผู้คนสมัยล้านช้างอย่างกว้างขวาง ทั้งยังปรากฏร่องรอยอิทธิพลทางวัฒนธรรมของล้านช้างเป็นจำนวนมากรวมถึงการกัลปนาที่ดิน และข้าพระ อันสะท้อนให้เห็นความสำคัญของพื้นที่ลุ่มน้ำโมงตอนกลาง การวิจัยครั้งนี้สามารถเป็นฐานข้อมูลในการศึกษาชุมชนใกล้เคียง ซึ่งปรากฏร่องรอยทางประวัติศาสตร์ หรือร่องรอยโบราณคดีในห้วงเวลาใกล้เคียงกันได้ ทั้งสามารถศึกษาความสำคัญถึงความเชื่อมโยงอันอาจเป็นเครือข่ายระหว่างชุมชนโบราณอื่นๆ ต่อไป |
