|
เมื่อโลหะเล่าเรื่องเบื้องหลังพุทธศิลป์: การวิเคราะห์ธาตุองค์ประกอบในพระพุทธรูป ณ พระระเบียง วัดเบญจมบพิตรฯ |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Creator | อลิสา ชัยวงษ์ |
| Title | เมื่อโลหะเล่าเรื่องเบื้องหลังพุทธศิลป์: การวิเคราะห์ธาตุองค์ประกอบในพระพุทธรูป ณ พระระเบียง วัดเบญจมบพิตรฯ |
| Contributor | ฤทธี มีสัตย์, เกียรติศักดิ์ แสนบุญเรือง, ศศิพันธุ์ คะวีรัตน์ |
| Publisher | คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร |
| Publication Year | 2568 |
| Journal Title | ดำรงวิชาการ |
| Journal Vol. | 24 |
| Journal No. | 2 |
| Page no. | 61-82 |
| Keyword | พระพุทธรูปโลหะ, การวิเคราะห์ธาตุองค์ประกอบ, การวาวรังสีเอกซ์แบบพกพา |
| URL Website | https://so01.tci-thaijo.org/index.php/damrong |
| ISSN | 3027-6012 |
| Abstract | ความหลากหลายของพระพุทธรูปที่ประดิษฐาน ณ พระระเบียง วัดเบญจมพิตรดุสิตวนาราม สะท้อนความงดงามของงานพุทธศิลป์ในแต่ละสกุลช่าง แต่ละสมัย แม้จะมีการบันทึกประวัติความเป็นมาของพระพุทธรูปอยู่บ้าง แต่ก็ยังปรากฎข้อมูลบางส่วนที่ไม่สอดคล้องกัน การนำวิทยาศาสตร์มาวิเคราะห์พระพุทธรูป ทำให้เกิดหลักฐานเชิงประจักษ์ที่จะช่วยอธิบายสมมติฐานต่าง ๆ อย่างมีเหตุผล จากการวิเคราะห์พระพุทธรูป ณ พระระเบียง 52 องค์ พบว่า พระพุทธรูปที่หล่อจำลองขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 จำนวน 19 องค์ นอกจากจะมีความแตกต่างจากพระพุทธรูปโบราณอย่างชัดเจนแล้ว ผลการวิจัยยังได้สะท้อนความสัมพันธ์และสันนิษฐานประวัติของพระพุทธรูปบางองค์ได้ กรณีศึกษาพระพุทธรูปโบราณที่อัญเชิญมาจากสถานที่ต่าง ๆ จำนวน 29 องค์ เป็นการจัดทำฐานข้อมูลเชิงวิทยาศาสตร์ของพระพุทธรูปสำริดของไทยขึ้นเป็นครั้งแรก ซึ่งนอกจากจะเป็นการบันทึกข้อมูลสำคัญของโลหะผสมที่ใช้ในการหล่อพระพุทธรูปแต่ละองค์แล้ว ยังนำการวิเคราะห์เชิงสถิติมาช่วยประเมินอัตลักษณ์ของพระพุทธรูปในแต่ละกลุ่ม พบว่าการเปลี่ยนแปลงของปริมาณ ทองแดง ดีบุก ตะกั่ว และสังกะสี สะท้อนความนิยมของแต่ละสกุลช่าง แสดงให้เห็นพัฒนาการด้านโลหะกรรมผ่านการหล่อพระพุทธรูปสมัยต่าง ๆ การนำวิธีทางวิทยาศาสตร์เข้ามาร่วมวิเคราะห์โบราณวัตถุ เป็นวิถีหนึ่งในการสร้างองค์ความรู้ เสนอมุมมองประวัติศาสตร์ไทยในอีกมิติหนึ่ง เพื่อให้ผู้เกี่ยวข้องได้วิพากษ์และต่อยอดการศึกษาวิจัย อันจะเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติโดยรวมต่อไป |
