|
การศึกษาแนวทางในอนาคตของระบบชลประทานเหมืองฝายในพื้นที่เมืองจังหวัดเชียงใหม่: การศึกษาและทบทวนวรรณกรรม |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Creator | ปวร มณีสถิตย์ |
| Title | การศึกษาแนวทางในอนาคตของระบบชลประทานเหมืองฝายในพื้นที่เมืองจังหวัดเชียงใหม่: การศึกษาและทบทวนวรรณกรรม |
| Contributor | ชัยสิทธิ์ ด่านกิตติกุล |
| Publisher | Thai Association of Landscape Architects |
| Publication Year | 2568 |
| Journal Title | Journal of Landscape Architecture and Planning |
| Journal Vol. | 7 |
| Journal No. | 1 |
| Page no. | 280733 |
| Keyword | ระบบเหมืองฝาย, การบริหารจัดการน้ำชุมชน, ภูมิปัญญาท้องถิ่น, ความยั่งยืนทางวัฒนธรรม, การเปลี่ยนแปลงสังคมและสิ่งแวดล้อม |
| URL Website | https://so01.tci-thaijo.org/index.php/LAJ/index |
| Website title | ThaiJO |
| ISSN | 3027-8503 (Online) |
| Abstract | ระบบเหมืองฝายเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการจัดการน้ำของชุมชนในภาคเหนือของประเทศไทยที่ดำรงอยู่มาอย่างยาวนานและมีความสัมพันธ์เชิงลึกกับวัฒนธรรม วิถีชีวิต และระบบนิเวศชุมชนของผู้คนในภาคเหนือของประเทศไทย บทความนี้ต้องการศึกษาแนวทางในอนาคตของระบบเหมืองฝาย โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ทบทวนองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับระบบเหมืองฝายในด้านต่าง ๆ 2. ศึกษาการเปลี่ยนแปลงของระบบเหมืองฝายในตัวเมืองเชียงใหม่ 3. นำเสนอแนวทาง รูปแบบและกระบวนการทำวิจัยที่เกี่ยวข้องกับแนวทางของระบบเหมืองฝายในอนาคต โดยการทบทวนวรรณกรรมเกี่ยวกับระบบเหมืองฝายในมิติต่าง ๆ อย่างเป็นระบบ (Systematic Review) จากการศึกษาพบว่าประเด็นที่มีการศึกษาเกี่ยวกับระบบเหมืองฝาย สามารถอธิบายได้จาก 5 ประเด็นดังนี้ 1. ภูมิศาสตร์ 2. ประวัติศาสตร์ สังคม และวัฒนธรรม 3. เศรษฐกิจ 4. กฎหมาย 5. ระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อม ระบบเหมืองฝายมีจุดแข็งในฐานะระบบจัดการน้ำที่มีต้นทุนต่ำ มีประสิทธิภาพสูงในการใช้น้ำในระดับชุมชนท้องถิ่น และส่งเสริมความเข้มแข็งของชุมชน อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับระบบเหมืองฝายในตัวเมืองเชียงใหม่ เป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงของบริบทสังคม วิถีชีวิต การขยายตัวของเมืองและปัจจัยต่าง ๆ รวมถึงนโยบายภาครัฐ เป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อความยั่งยืนของระบบเหมืองฝาย บทความนี้นำเสนอช่องว่างขององค์ความรู้เกี่ยวกับระบบเหมืองฝายที่ควรได้รับการศึกษาเพิ่มเติม และแนวทางการพัฒนาที่สอดคล้องกับบริบทสังคมสมัยใหม่ เช่น การประยุกต์ใช้เทคโนโลยี ระบบภูมิสารสนเทศ และการส่งเสริมองค์ความรู้ให้ชุมชน เพื่อให้ระบบเหมืองฝายสามารถดำรงอยู่อย่างสอดคล้องกับยุคสมัยและบริบทสังคมทั้งในปัจจุบันและอนาคต |
