|
การผลิตเมล็ดพันธุ์พืชผักเพื่อส่งออกในพื้นที่ชายแดนไทย-ลาว: การควบคุมที่ดินและการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Creator | เนตรดาว เถาถวิล |
| Title | การผลิตเมล็ดพันธุ์พืชผักเพื่อส่งออกในพื้นที่ชายแดนไทย-ลาว: การควบคุมที่ดินและการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน |
| Publisher | คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร |
| Publication Year | 2562 |
| Journal Title | วารสารสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร |
| Journal Vol. | 15 |
| Journal No. | 1 |
| Page no. | 155 |
| Keyword | การใช้ที่ดิน, เกษตรพันธสัญญา, พื้นที่ชายแดนไทย-ลาว, แรงงานข้ามชาติ, อุตสาหกรรม การผลิตเมล็ดพันธุ์ |
| URL Website | http://www.jssnu.socsci.nu.ac.th |
| Website title | วารสารสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร |
| ISSN | 1686-9192 |
| Abstract | บทความนี้ใช้ข้อมูลพื้นฐานจากการวิจัยเชิงคุณภาพ เรื่อง "การเปลี่ยนแปลงการใช้และการถือครองทีดิ่นของเกษตรกร ภายใตก้ ารขยายตัวของพชื เศรษฐกจิ ในพืน้ ทีช่ ายแดนไทย-ลาว" โดย เนตรดาว เถาถวิลและนพพร ช่วงชิง (2558) ซึ่งศึกษาการขยายตัวของการผลิตพืชผักเพื่อเอาเมล็ดพันธุ์ในหมู่บ้านชายแดนไทย-ลาว ในจังหวัดอำนาจเจริญการวิจัยมีข้อค้นพบดังนี้ 1) เงื่อนไขที่สนับสนุนให้เกิดการขยายตัวของพืชเศรษฐกิจในพื้นที่ชายแดนมีหลายประการ เช่น การมีแรงงานจากประเทศเพื่อนบ้าน สภาพดินฟ้าอากาศ ที่ดินติดเขตป่าชายแดนที่อาจบุกเบิกครอบครองได้ และการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานอย่างต่อเนื่องของรัฐ ซึ่งมีส่วนเอื้ออำนวยให้การผลิตพืชผักเพื่อเอาเมล็ดพันธุ์ในพื้นที่ชายแดน 2) การขยายตัวของพืชเศรษฐกิจในพื้นที่ชายแดนอีสาน เป็นผลมาจากการขยายตัวของระบบอุตสาหกรรมเกษตร (agro-industry) ในประเทศไทย และกลไกที่บริษัทผู้ค้าเมล็ดพันธุ์นำมาใช้ส่งเสริมการผลิตเมล็ดพันธุ์ในหมู่บ้านชายแดนไทย-ลาวคือระบบเกษตรพันธสัญญา (contract farming) ซึ่งช่วยให้บริษัทสามารถเข้าถึงที่ดินของเกษตรกร โดยทุนไม่จำเป็นต้องซื้อที่ดิน ระบบเกษตรพันธสัญญาทำให้ทุนสามารถควบคุมการใช้ที่ดินเพื่อตอบสนองความต้องการของทุน ในมุมของทุน เกษตรพันธสัญญาช่วยสร้างหลักประกันในเรื่องปริมาณและคุณภาพของเมล็ดพันธุ์พืชผักลูกผสมที่ต้องการผลิตเพื่อจำหน่าย ในมุมของเกษตรกร เกษตรพันธสัญญาช่วยให้พวกเขาได้ประโยชน์จากการเข้าถึงตลาดใหม่ๆ เงินทุนในการผลิต และความรู้ ทำให้เกษตรกรสามารถสร้างฐานะให้ดีขึ้นได้ 3) ผลกระทบต่อการขยายตัวของระบบเกษตรพันธสัญญาของการผลิตเมล็ดพันธุ์ แม้จะไม่พบการเกิดตลาดซื้อขายที่ดิน และไม่พบการเปลี่ยนกรรมสิทธิ์ที่ดิน เพราะเกษตรกรยังคงรักษาที่ดินไว้เป็นทรัพย์สินของครอบครัวและตระกูลและเกษตรกรใช้ที่ดินปลูกพืชหลายๆ อย่างต่อเนื่อง แต่การที่ธุรกิจการเกษตรเข้าควบคุมการใช้ที่ดินของเกษตรกรในพื้นที่ชายแดน ก็อาจพิจารณาได้ว่าเป็นการแย่งยึดที่ดิน (land grab) รูปแบบใหม่ตามข้อเสนอของ Peluso and Lund (2011) |
