|
หลักนิติธรรมกับการคุ้มครองสิทธิในครอบครัวของบุคคลเพศหลากหลาย: ศึกษาคำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญ |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Creator | อนุพร อรุณรัตน์ |
| Title | หลักนิติธรรมกับการคุ้มครองสิทธิในครอบครัวของบุคคลเพศหลากหลาย: ศึกษาคำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญ |
| Contributor | ประสิทธิ์ ปิวาวัฒนพานิช |
| Publisher | สมาคมปรัชญาดุษฎีบัณฑิตทางสังคมศาสตร์ |
| Publication Year | 2568 |
| Journal Title | วารสารดุษฎีบัณฑิตทางสังคมศาสตร์ |
| Journal Vol. | 15 |
| Journal No. | 2 |
| Page no. | 550-563 |
| Keyword | หลักนิติธรรม, สิทธิในครอบครัว, บุคคลเพศหลากหลาย, ศาลรัฐธรรมนูญ |
| Website title | https://so05.tci-thaijo.org/index.php/phdssj |
| ISSN | 2985-0037 |
| Abstract | บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพพลวัตของปัญหาและพัฒนาการด้านการเรียกร้องและการคุ้มครองสิทธิในครอบครัวของบุคคลเพศหลากหลายในประเทศและต่างประเทศ ศึกษาหลักการสำคัญและความจำเป็นในการคุ้มครองสิทธิในครอบครัวตามรัฐธรรมนูญของบุคคลเพศหลากหลายที่เหมาะสมสอดคล้องกับหลักนิติธรรม รวมทั้งศึกษาคำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญไทยและต่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับการคุ้มครองสิทธิในครอบครัวของบุคคลเพศหลากหลาย การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาวิเคราะห์จากเอกสาร คำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญและกรณีศึกษาจากต่างประเทศผลการวิจัยพบว่า ประเทศไทยไม่มีกฎหมายที่คุ้มครองสิทธิครอบครัวของบุคคลเพศหลากหลายอย่างชัดเจน สิทธิในการสร้างครอบครัวของบุคคลเพศหลากหลายถือเป็น "สิทธิอุบัติใหม่" ส่งผลให้ศาลรัฐธรรมนูญไทยมีข้อจำกัดในการใช้หลักนิติธรรมในการพิจารณาคดีที่เกี่ยวข้องกับสิทธิในครอบครัวของบุคคลเพศหลากหลาย จากการวิเคราะห์คำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญและกรณีศึกษาจากต่างประเทศ พบว่าศาลรัฐธรรมนูญในต่างประเทศได้พัฒนาแนวทางการตีความกฎหมายแบบใหม่ที่เรียกว่า "หลักนิติธรรมเชิงพลวัตแบบบูรณาการ" (integrated dynamic rule of law) ซึ่งเป็นการตีความกฎหมายที่มีความยืดหยุ่น ก้าวหน้า และสอดคล้องกับบริบทของสังคมพหุวัฒนธรรม หลักการนี้ให้ความสำคัญกับการปรับใช้กฎหมายให้เข้ากับสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป การใช้หลักนิติธรรมเชิงพลวัตแบบบูรณาการครอบคลุมไปถึงประเด็นอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับสิทธิครอบครัว เช่น สิทธิในการรับบุตรบุญธรรม สิทธิในการรับมรดก หรือสิทธิในการได้รับสวัสดิการต่างๆ จากรัฐ โดยมองว่าครอบครัวในปัจจุบันมีความหลากหลายและไม่จำเป็นต้องยึดติดกับรูปแบบดั้งเดิมเพียงอย่างเดียว การตีความเช่นนี้ส่งผลให้กฎหมายสามารถตอบสนองต่อความต้องการและความหลากหลายของสังคมสมัยใหม่ได้ดียิ่งขึ้น ด้วยเหตุที่กล่าวมา การพิจารณาคดีในศาลรัฐธรรมนูญควรพัฒนาแนวทาง การตีความที่ก้าวหน้าและยืดหยุ่น โดยคำนึงถึงการเปลี่ยนแปลงของสังคมและความหลากหลายของรูปแบบครอบครัว ควรมีการพัฒนาระบบการคุ้มครองสิทธิที่ทันสมัยโดยใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ และควรส่งเสริมการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในการพัฒนาระบบการคุ้มครองสิทธิเพื่อให้เกิดการคุ้มครองสิทธิที่มีประสิทธิภาพและยั่งยืน |
