|
การประยุกต์ใช้ WQI และ WPI สำหรับประเมินคุณภาพน้ำลุ่มน้ำบางปะกง |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Creator | เผชิญโชค จินตเศรณี |
| Title | การประยุกต์ใช้ WQI และ WPI สำหรับประเมินคุณภาพน้ำลุ่มน้ำบางปะกง |
| Contributor | ภูมิพัฒน์ ภาชนะ |
| Publisher | หน่วยวิจัยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อการเรียนรู้ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ |
| Publication Year | 2568 |
| Journal Title | วารสารหน่วยวิจัยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อการเรียนรู้ (JSTEL) |
| Journal Vol. | 16 |
| Journal No. | 1 |
| Page no. | 14-29 |
| Keyword | ดัชนีคุณภาพน้ำ, ดัชนีมลพิษ, ลุ่มน้ำบางปะกง |
| URL Website | http://ejournals.swu.ac.th/index.php/JSTEL/index |
| Website title | วารสารหน่วยวิจัยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อการเรียนรู้ |
| ISSN | 3057-1154 |
| Abstract | การประเมินคุณภาพน้ำตามฤดูกาลในลุ่มน้ำสาขาของลุ่มน้ำบางปะกงในรอบปี พ.ศ. 2554–2556 ด้วยวิธีดัชนีคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำผิวดิน (WQI) และดัชนีมลพิษทางน้ำ (WPI5) พบว่า ไนเทรตละลาย (dissolved nitrate) มีค่าตามเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำผิวดินในทุกฤดู ปริมาณออกซิเจนละลาย (DO) เกือบทั้งหมดมีค่าต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำ ในขณะที่ความต้องการออกซิเจนทางชีวภาพ (BOD) แอมโมเนียละลาย (NH3–N) แบคทีเรียกลุ่มโคลิฟอร์มทั้งหมด (TCB) และแบคทีเรียกลุ่มฟีคอลโคลิฟอร์ม FCB มีค่าสูงกว่าเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำในทุกฤดู การประเมินคุณภาพน้ำผิวดินและการปนเปื้อนเชิงพื้นที่ในลุ่มน้ำบางปะกงในรอบปี พ.ศ. 2554 แสดงว่าน้ำมีคุณภาพเสื่อมโทรมหรือมีการปนเปื้อนในฤดูร้อน มีคุณภาพเสื่อมโทรมมากและปนเปื้อนมากในฤดูฝน และน้ำมีคุณภาพดีขึ้นในฤดูหนาวซึ่งสอดคล้องกับค่า DO น้อย และ TCB และ FCB มาก ส่วนในรอบปี พ.ศ. 2555 น้ำยังคงมีคุณภาพเสื่อมโทรมมากหรือมีมลพิษมากขึ้นในลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำปราจีนบุรี ลุ่มน้ำสาขาที่ราบบางปะกงส่วนที่ 1 และลุ่มน้ำสาขาที่ราบบางปะกงส่วนที่ 2 มากกว่าปีที่ผ่านมา และมีคุณภาพดีขึ้นในฤดูหนาว และสุดท้ายในปี พ.ศ. 2556 พบว่าน้ำในลุ่มน้ำบางปะกงมีคุณภาพดีขึ้นเล็กน้อยในฤดูร้อน และมีคุณภาพเสื่อมโทรมมากขึ้นและการปนเปื้อนมลพิษมากขึ้นอีกในฤดูฝน แล้วจึงกลับมามีคุณภาพดีขึ้นหรือมีการปนเปื้อนมลพิษในน้ำน้อยลงในฤดูหนาว สอดคล้องกับช่วงเวลาที่พื้นที่ลุ่มน้ำบางปะกงได้รับอิทธิพลของพายุ GAEMI ทำให้เกิดน้ำป่าไหลหลากและน้ำท่วมฉับพลันในช่วงระหว่างเดือนกันยายนถึงเดือนตุลาคม พ.ศ. 2555 และน้ำท่วมพื้นที่ลุ่มน้ำบางปะกงในช่วงฤดูฝนในปี พ.ศ. 2556 ที่อาจพาสารอาหารจากพื้นที่เกษตรกรรม ปศุสัตว์ และสิ่งปฏิกูลจากชุมชนลงสู่ลุ่มน้ำบางปะกง ส่งผลให้คุณภาพน้ำมี DO ต่ำ ในขณะที่พบ BOD NH3–N TCB และ FCB มีค่าสูง คะแนนดัชนีคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำผิวดิน (WQI) และคะแนนดัชนีมลพิษทางน้ำ (WPI5) ในลุ่มน้ำบางปะกงมีความสัมพันธ์กันเชิงลบในฤดูร้อน ปี พ.ศ. 2554 และ 2555 โดยมีค่าสัมประสิทธิ์การตัดสินใจ (R2) 0.5598 และ 0.5609 อย่างไรก็ตามการย่อยสลายในลุ่มน้ำจากกิจกรรมการเพาะเลี้ยงสัตว์สามารถใช้ได้ง่ายกับดัชนีคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำผิวดิน (WQI) และสามารถใช้ดัชนีมลพิษทางน้ำ (WPI5) ประเมินคุณภาพมลพิษทางน้ำที่หลากหลายมากกว่าผลการประเมินคุณภาพน้ำด้วยวิธีนี้อาจใช้สำหรับการประเมินประสิทธิภาพการใช้น้ำและสิ่งแวดล้อมในเชิงวิทยาศาสตร์ มูลค่าความเสียหายในทางเศรษฐศาสตร์จากปัญหาคุณภาพน้ำเสื่อมโทรม รวมทั้งอาจใช้เป็นข้อมูลในการบริหารจัดการน้ำในลุ่มน้ำบางปะกงได้ต่อไป |
