|
อัตลักษณ์ทางกายภาพของชุมชนกาดกองต้า จังหวัดลำปาง |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Creator | สรวิศ เกียรติภัทราภรณ์ |
| Title | อัตลักษณ์ทางกายภาพของชุมชนกาดกองต้า จังหวัดลำปาง |
| Contributor | กฤตพร ห้าวเจริญ |
| Publisher | คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ |
| Publication Year | 2565 |
| Journal Title | วารสาร สิ่งแวดล้อมสรรค์สร้างวินิจฉัย (Built Environment Inquiry BEI) |
| Journal Vol. | 21 |
| Journal No. | 3 |
| Page no. | 43-62 |
| Keyword | สำนึกถิ่นที่, อัตลักษณ์ทางกายภาพ, ชุมชนกาดกองต้า |
| URL Website | https://www.tci-thaijo.org/index.php/arch-kku |
| Website title | Built Environment Inquiry Journal Faculty of Architecture Khon Kaen University, Thailand |
| ISSN | 2651-1185 |
| Abstract | ชุมชนกาดกองต้าเป็นชุมชนการค้าริมน้ำเก่าแก่ที่เคยเจริญรุ่งเรืองในอดีต ปัจจุบันชุมชนได้เปลี่ยนสภาพเป็นที่อยู่อาศัยและยังคงอาคารที่มีรูปแบบสถาปัตยกรรมจากอิทธิพลของหลายเชื้อชาติ รวมถึงเป็นชุมชนเก่าแก่ที่อยู่ท่ามกลางการพัฒนาและการเปลี่ยนแปลง หากไม่มีการวางแผนอย่างเป็นระบบรวมถึงการจัดการที่ดีพอ พื้นที่อาจถูกคุกคาม ทำให้อัตลักษณ์ถูกลดทอนคุณค่าและจางหายไปในที่สุด ดังนั้นจึงเกิดการศึกษา อัตลักษณ์ทางกายภาพของชุมชนกาดกองต้า จังหวัดลำปาง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ประกอบทางกายภาพ และองค์ประกอบที่ไม่ใช่กายภาพที่เกี่ยวข้องกับชุมชนกาดกองต้า จากการทบทวนวรรณกรรมร่วมกับผลการศึกษาพัฒนาการและการเปลี่ยนแปลงชุมชนกาดกองต้า การลงสำรวจพื้นที่ภาคสนาม ประกอบกับการใช้เกณฑ์การประเมินคุณค่าทางสถาปัตยกรรมและการสัมภาษณ์เชิงลึก นำมาสู่บทสรุปอัตลักษณ์ทางกายภาพของชุมชนกาดกองต้า ซึ่งผลจากการวิจัยพบว่า ชุมชนกาดกองต้ามีการตั้งถิ่นฐานเลียบริมแม่น้ำวังฝั่งตะวันออกและเคยมีความเจริญรุ่งเรืองในฐานะศูนย์กลางการค้าไม้ของล้านนา โดยมีประวัติศาสตร์ความเป็นมา ที่ตั้ง ลักษณะทางเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรมแสดงผ่านรูปแบบการตั้งถิ่นฐานที่โดดเด่นตามแนวเส้นทางคมนาคม สอดคลอ้ งกับการวางตวั ของกล่มุ อาคารเรือนแถวที่มีความต่อเนื่องและขนานกับแม่น่ำวังและถนนตลาดเก่า ส่งผลให้เกิดลักษณะแผนผังแบบเกาะตัวตามยาว โดยมีเส้นทางสัญจรเป็นตัวกำหนดลักษณะการวางตัวของเรือนแถว ในขณะที่สถาปัตยกรรมพื้นถิ่นในพื้นที่มีความเฉพาะตัวอันสะท้อนถึงการผสมผสานของวัฒนธรรมผ่านการออกแบบกับการใช้สอยประโยชน์อาคารเพื่ออยู่อาศัยและค้าขายสามารถถ่ายทอดให้เห็นถึงประวัติศาสตร์ในชุมชนซึ่งมีความเชื่อมโยงกับวิถีชีวิตของคนอดีตทับซ้อนกันหลายยุคสมัยและความเป็นย่านการค้าเก่าของจังหวัดลำปางได้อย่างชัดเจน ทั้งนี้จึงกล่าวได้ว่า องค์ประกอบทางด้านเศรษฐกิจด้านสังคมและวัฒนธรรม เป็นสิ่งที่ช่วยส่งเสริมให้องค์ประกอบด้านกายภาพมีความโดดเด่นและชัดเจนมากยิ่งขึ้น สังเกตได้จากความโดดเด่นของลักษณะทางกายภาพที่พบ มักมีความสัมพันธ์และเชื่อมโยงกับคนในชุมชน โดยปรากฏให้เห็นและบุคคลทั่วไปสามารถเกิดการรับรู้ผ่านผังชุมชน รูปแบบการตั้งถิ่นฐาน ภูมิทัศน์ชุมชน ลักษณะทางสถาปัตยกรรมที่มีความเฉพาะ สะท้อนออกมาเป็นอัตลักษณ์ทางกายภาพของชุมชนกาดกองต้าได้อย่างชัดเจน ซึ่งผลจากการศึกษาสามารถใช้เป็นแนวทางในการศึกษาอัตลักษณ์ของชุมชนที่มีบริบทความเป็นชุมชนเก่าแก่ หรือชุมชนตลาดเก่าที่คล้ายคลึงกัน และจะช่วยกระตุ้นให้ผู้อ่านตระหนักถึงคุณค่าและเป็นการสร้างแรงจูงใจในการอนุรักษ์ ตลอดจนหน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถใช้ข้อมูลในการประกอบการวางแผนอนุรักษ์หรือพัฒนาชุมชนให้มีศักยภาพ และคงรักษาอัตลักษณ์ของชุมชนให้สืบต่อไป |
