|
การจัดกระบวนการเรียนรู้โดยใช้ธรรมชาติเป็นฐาน: กรณีศึกษา ชมรมนักสื่อความหมายธรรมชาติ จ.เชียงใหม่ |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Title | การจัดกระบวนการเรียนรู้โดยใช้ธรรมชาติเป็นฐาน: กรณีศึกษา ชมรมนักสื่อความหมายธรรมชาติ จ.เชียงใหม่ |
| Creator | สิรามล ตันศิริ |
| Contributor | ชลิดา จูงพันธ์, ที่ปรึกษา |
| Publisher | มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ |
| Publication Year | 2567 |
| Keyword | กระบวนการเรียนรู้, การเรียนรู้โดยใช้ธรรมชาติเป็นฐาน, สื่อความหมายธรรมชาติ, Learning process, Nature-based learning, Nature interpretation |
| Abstract | การศึกษาปัญหาสิ่งแวดล้อม มีความซับซ้อน ความรู้เพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอที่จะทำให้ผู้เรียนเกิดความรักในธรรมชาติ หากยังขาดประสบการณ์ตรง การวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสบการณ์จากชมรมนักสื่อความหมายธรรมชาติ จังหวัดเชียงใหม่ ในการออกแบบและจัดกระบวนการเรียนรู้โดยใช้ธรรมชาติเป็นฐาน โดยใช้ระเบียบวิจัยเชิงคุณภาพแนวกรณีศึกษา ดำเนินการวิจัย ผ่านการสัมภาษณ์ การสังเกตแบบมีส่วนร่วม การสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม และการบันทึกภาคสนาม ผลการศึกษาพบว่าชมรมนักสื่อความหมายธรรมชาติ ออกแบบกระบวนการเรียนรู้โดยใช้ธรรมชาติเป็นฐาน เพื่อให้ผู้เรียนได้สัมผัสกับธรรมชาติโดยตรง ให้ธรรมชาติเป็นครูของผู้เรียน และสร้างเครือข่ายเยาวชนที่มีความสนใจเรื่องธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ผ่านค่ายชมรมนักสื่อความหมายธรรมชาติ ซึ่งเกิดขึ้นในพื้นที่ป่า 5 วัน 4 คืน มีความสอดคล้องกับทฤษฎีการเรียนรู้เชิงประสบการณ์ และทฤษฎีการเรียนรู้อย่างเป็นองค์รวม ผ่านการนำพาผู้เรียนให้มีประสบการณ์ตรงในพื้นที่ธรรมชาติ ได้สัมผัสธรรมชาติด้วยประสาทสัมผัสของตนเอง เดินป่า เผชิญความยากลำบาก เรียนรู้จากสภาพปัญหาจริง และจากการสื่อความหมายธรรมชาติ นำมาซึ่งการสะท้อนบทเรียนผ่านการจดบันทึก การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ บทบาทสมมติ การเขียนและพูดเพื่อสะท้อนความรู้สึกและการเรียนรู้ การแสดงละคร และการทำงานศิลปะ จากนั้นจึงสรุปความคิด ความรู้สึก ตกตะกอนจนเกิดเป็นความตระหนักรู้ในคุณค่าของธรรมชาติ โดยอยู่บนพื้นฐานของข้อมูลที่ถูกต้อง และไม่เพิกเฉยต่ออารมณ์ความรู้สึกที่เกิดขึ้น โดยให้ความสำคัญกับความรู้สึกเห็นอกเห็นใจ หรือ ใจเขา (ธรรมชาติ) ใจเรา (มนุษย์) และเมื่อมีประสบการณ์ที่เข้มข้นแล้วผู้เรียนสามารถเลือกได้ว่าจะกลับมาทำซ้ำผ่านการเป็นพี่เลี้ยง หรือนำประสบการณ์ที่ได้ไปเชื่อมโยงกับโลกจริง ผ่านห้องเรียน การทำงาน หรือนำไปเชื่อมโยงกับโลกจริงก่อนจะกลับมาเป็นพี่เลี้ยงอีกครั้งผลการศึกษาช่วยให้เห็นความเป็นไปได้ในการพัฒนาหลักสูตรกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน เช่น รายวิชาลูกเสือเนตรนารี รายวิชาค้นคว้าอิสระ และรายวิชาชมรมธรรมชาติ ซึ่งสามารถสอดแทรกกระบวนการเรียนรู้โดยใช้ธรรมชาติเป็นฐานในการออกแบบกิจกรรมได้ เพื่อให้ผู้เรียนเชื่อมโยงกับธรรมชาติ ศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพ ตลอดจนแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นของตนเอง โดยสามารถเรียนรู้ในพื้นที่ธรรมชาติใกล้ตัว ป่าชุมชน พื้นที่ชุ่มน้ำ สวนพฤกษศาสตร์ สวนสาธารณะ พื้นที่ธรรมชาติที่มีในโรงเรียน ตลอดจนพื้นที่ธรรมชาติในเมือง |
