|
โอตะ: การประกอบสร้างความเป็นชายของแฟนคลับผู้ชายวง BNK48 ภายใต้เพศสถานะและเพศวิถีในสังคมไทย |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Title | โอตะ: การประกอบสร้างความเป็นชายของแฟนคลับผู้ชายวง BNK48 ภายใต้เพศสถานะและเพศวิถีในสังคมไทย |
| Creator | ณัฐฐฐิติ คำมูล |
| Contributor | สุกฤตยา จักรปิง, ที่ปรึกษา |
| Publisher | มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ |
| Publication Year | 2567 |
| Keyword | โอตะ, อัตลักษณ์ความเป็นชาย, ชายชายขอบ, Wota, Masculine Identity, Marginalized men |
| Abstract | การวิจัยฉบับนี้มุ่งศึกษาการประกอบสร้างอัตลักษณ์ความเป็นชายของแฟนคลับผู้ชายของวง BNK48 หรือ “โอตะ” ภายใต้บริบทของอุดมการณ์ความเป็นชายแบบอำนาจนำในสังคมไทยที่ยังให้คุณค่ากับความเข็มแข็ง ความนิ่งขรึม และบทบาทในฐานะผู้นำ ท่ามกลางกรอบความคิดที่มองว่าวัฒนธรรมไอดอลเป็นพื้นที่และกิจกรรมของผู้หญิง โอตะบางส่วนกลับเลือกใช้พื้นที่นี้ในการต่อรองกับมายาคติทางเพศและสร้างอัตลักษณ์ความเป็นชายในรูปแบบที่แตกต่างไปจากกรอบอุดมคติความเป็นชายของสังคมไทย การวิจัยดำเนินการภายใต้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงชาติพันธุ์วรรณาแบบสตรีนิยม (feminist ethnography) ผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม ทั้งนี้ งานวิจัยใช้กรอบแนวคิดหลัก ได้แก่ พหุความเป็นชาย (multiple masculinities), ความเป็นชายชายขอบ (marginalized masculinity), วัฒนธรรมแฟน (fan culture), ความสัมพันธ์เชิงเครือญาติแบบสมมติ (fictive kinship), และการมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างชายด้วยกัน (homosociality) มาเป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์ข้อมูล ผลการวิจัยพบว่าแม้โอตะที่เข้าร่วมงานวิจัยจะไม่ยึดโยงกับอุดมคติความเป็นชายแบบอำนาจนำ แต่พวกเขาก็ไม่ได้ปฏิเสธความเป็นชายของตนเอง หากเลือกประกอบสร้างความเป็นชายผ่านบทบาท “พี่ชาย” ผู้ปกป้องและให้การสนับสนุน “น้องสาว” หรือไอดอลหญิงวง BNK48 ที่พวกเขาชื่นชอบ ความสัมพันธ์นี้ตั้งอยู่บนพื้นฐานของความห่วงใยและความผูกพันโดยไม่มีแรงจูงใจทางเพศ ซึ่งสามารถวิเคราะห์ได้ผ่านกรอบคิดเรื่องความเป็นชายชายแบบผู้ปกป้อง (protective masculinity) และความเป็นชายที่ไม่ฝักใฝ่ทางเพศ (asexual masculinity) นอกจากนี้ การมีปฏิสัมพันธ์ของโอตะผ่านการทำกิจกรรมต่างๆ เช่น การรวมกลุ่มแฟนคลับ การจัดกิจกรรมสนับสนุนไอดอล และการแลกเปลี่ยนข้อมูลเกี่ยวกับไอดอล ถือเป็นกลไกของการมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างชายด้วยกัน (homosociality) ที่ช่วยเสริมเสริมสร้างและค้ำยันอัตลักษณ์ความเป็นชายในชุมชนย่อยของพวกเขาเอง ขณะเดียวกัน “การบริโภค” ก็เข้ามามีบทบาทสำคัญในการยืนยันสถานะความเป็นชาย เช่น การซื้อสินค้า การเข้าร่วมกิจกรรม และการแสดงความทุ่มเทอย่างไม่มีเงื่อนไข ซึ่งล้วนสะท้อนศักยภาพของพี่ชายในการดูแลและสนับสนุนซึ่งเป็นคุณค่าที่สังคมไทยให้การยอมรับ อย่างไรก็ตาม โอตะบางคนกลับเลือกใช้กลไกการบริโภคมาเป็นกลไกหลักในการยืนยันสถานะและอำนาจมากกว่าการยึดโยงกับคุณค่าทางอารมณ์หรือความสัมพันธ์แบบพี่น้อง สะท้อนให้เห็นว่าแม้ในกลุ่มชายชายขอบเองก็ยังมีความหลากหลายในแบบแผนของอัตลักษณ์ความเป็นชายที่กำลังถูกประกอบสร้างขึ้น โดยสรุปแล้ว อัตลักษณ์ความเป็นชายของโอตะจึงไม่ใช่การเบี่ยงเบนหรือปฏิเสธความเป็นชาย แต่เป็นกระบวนการรื้อสร้างและต่อรองภายใต้เงื่อนไขของสังคมที่ยึดโยงกับอุดมการณ์ความเป็นชายแบบอำนาจนำ โดยโอตะใช้บทบาท “พี่ชาย” เป็นกลไกสำคัญในการยืนยันอัตลักษณ์ความเป็นชายของตัวเองผ่านความสัมพันธ์เชิงอารมณ์ การสนับสนุนทั้งทางเศรษฐกิจและสัญลักษณ์ รวมถึงการมีส่วนร่วมในชุมชนที่มีพลวัตของความเป็นชายเฉพาะกลุ่ม ดังนั้น วัฒนธรรมโอตะไอดอลจึงไม่ได้เป็นเพียงพื้นที่กิจกรรมของชายชายขอบ แต่เป็นสนามทางวัฒนธรรมที่เปิดให้เกิดการต่อรองอัตลักษณ์ความเป็นชายที่โอบรับความเปราะบาง ความอ่อนไหว และการใช้แรงงานอารมณ์เป็นทุนทางสังคม ซึ่งไม่เพียงสะท้อนให้เห็น “พหุความเป็นชาย” (masculinities) ในสังคมไทยร่วมสมัยเท่านั้น แต่ยังแสดงให้เห็นศักยภาพของชายชายขอบในการประกอบสร้างอัตลักษณ์ตนเองอย่างมีศักดิ์ศรีท่ามกลางข้อจำกัดของสังคมที่ยังเต็มไปด้วยมายาคติเรื่องเพศ |
