|
การศึกษาสัณฐานกระบวนการเปลี่ยนแปลงลักษณะพื้นที่ริมน้ำ คลองบางลำพู |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Title | การศึกษาสัณฐานกระบวนการเปลี่ยนแปลงลักษณะพื้นที่ริมน้ำ คลองบางลำพู |
| Creator | ศันสนีย์ ชูโชติถาวร |
| Contributor | เทิดศักดิ์ เตชะกิจขจร |
| Publisher | จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย |
| Publication Year | 2555 |
| Keyword | คลองบางลำพู, ชุมชนริมน้ำ -- ไทย -- กรุงเทพฯ, ผังเมือง -- ไทย -- กรุงเทพฯ, Klong Bang Lamphu, Waterfronts -- Thailand -- Bangkok, City planning -- Thailand -- Bangkok |
| Abstract | คลองบางลำพูเป็นส่วนหนึ่งของคลองรอบกรุง ซึ่งมีความสำคัญในฐานะคลองสายประวัติศาสตร์ของกรุงรัตนโกสินทร์ โดยถูกขุดขึ้นในช่วงเวลาใกล้เคียงกับการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์และได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานโดยกรมศิลปากร จากเดิมที่คลองบางลำพูเป็นส่วนหนึ่งในวิถีชีวิตของผู้อยู่อาศัยริมคลองและเป็นทางสัญจรหลักของชาวรัตนโกสินทร์มาตั้งแต่ครั้งสถาปนากรุงฯ ในเวลาต่อมาการสัญจรหลักได้เปลี่ยนจากการสัญจรทางน้ำไปเป็นการสัญจรทางบก ทำให้เครือข่ายการสัญจรทางน้ำเดิมลดลงเพราะถูกถมไปทำถนน อีกทั้งคลองที่ยังคงอยู่ถึงปัจจุบันก็ไม่ได้ถูกใช้งานเช่นเดิม ซึ่งการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวส่งผลต่อพัฒนาการพื้นที่ริมน้ำคลองบางลำพูในปัจจุบัน ทำให้พื้นที่ริมน้ำคลองบางลำพูมีความหลากหลายในแต่ละพื้นที่ แต่ลักษณะพื้นที่ริมน้ำสาธารณะที่เกิดขึ้นในปัจจุบันกลับไม่สามารถชี้ชัดได้ว่ามีการวางแผนเพื่อการพัฒนาความเป็นพื้นที่ริมน้ำสาธารณะอเนกประสงค์ในรูปแบบที่สัมพันธ์กันอย่างกลมกลืนกับลำคลองดังที่เห็นได้ในกรณีประเทศที่พัฒนาแล้วการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิวัฒนาการของพื้นที่ริมน้ำบริเวณคลองบางลำพูตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยการจำแนกรูปแบบความสัมพันธ์ของพัฒนาการพื้นที่ริมน้ำกับองประกอบเมืองต่างๆ ได้แก่ การสัญจรทางบก การสัญจรทางน้ำ และที่ดิน โดยใช้การอ้างอิงลักษณะพื้นที่ในอดีตจากแผนที่เก่าและรูปถ่ายเก่าเพื่อสร้างแผนที่การสัญจรและรูปตัดของพื้นที่ริมน้ำบริเวณคลองบางลำพูในอดีตและใช้ข้อมูลจากการลงพื้นที่สำรวจข้อมูลทางกายภาพและแผนที่เพื่อสร้างแผนที่การสัญจรและรูปตัดของพื้นที่ริมน้ำในปัจจุบัน จากนั้นทำการวิเคราะห์เพื่อจำแนกรูปแบบพื้นที่ริมน้ำออกเป็นรูปแบบต่างๆ โดยการแทนค่าด้วยสัญลักษณ์ และรูปแบบที่ได้ไปหาปัจจัยที่ทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงระหว่างพื้นที่ริมน้ำในอดีตและพื้นที่ริมน้ำในปัจจุบัน เพื่อดูการเปลี่ยนแปลงของสัณฐานพื้นที่ริมน้ำบริเวณคลองบางลำพูจากการศึกษาพบว่าพื้นที่ริมน้ำในอดีตมีทั้งหมด 8 รูปแบบ และพื้นที่ริมน้ำในปัจจุบันมีทั้งหมด 10 รูปแบบ โดยพื้นที่ริมน้ำในอดีตมีรูปแบบการเปลี่ยนแปลงสู่พื้นที่ริมน้ำในปัจจุบัน 25 รูปแบบ และสามารถแบ่งช่วงเวลาพัฒนาการของพื้นที่ริมน้ำได้เป็น 4 ช่วง กล่าวคือช่วงที่ 1 ช่วงเวลาตั้งแต่ก่อตั้งกรุงรัตนโกสินทร์จนถึงช่วงก่อนจะมีการก่อสร้างตลิ่งเพื่อใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ ช่วงที่ 2 ช่วงเวลาที่กรุงเทพฯเริ่มพัฒนาความเป็นมืองทำให้มีการสร้างตลิ่งเพื่อการใช้ประโยชน์สาธารณะและการพาณิชย์มากขึ้น ช่วงที่ 3 ช่วงที่กรุงเทพฯมีลักษณะใกล้เคียงกับปัจจุบัน พื้นที่ตลิ่งริมน้ำถูกก่อสร้างให้คงทนถาวรโดยผู้ที่อยู่อาศัยในพื้นที่ เและช่วงที่ 4 เป็นช่วงหลังจากมีการสร้างตลิ่งริมน้ำถาวรที่มีรูปแบบใกล้เคียงกันโดยราชการ ทั้งนี้กล่าวได้ว่า พื้นที่ริมน้ำที่เกิดขึ้นในปัจุบัน เป็นไปเพื่อการพัฒนาระบบสาธารณูปโภคเพียงอย่างเดียว โดยไม่ได้มีพัฒนาการด้วยการวางแผนเพื่อใช้งานในลักษณะพื้นที่ริมน้ำสาธารณะอเนกประสงค์ |
| URL Website | cuir.car.chula.ac.th |
