|
การศึกษาผลเบื้องต้นของเหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากพืช ต่อยุงลายบ้านและยุงลายสวน |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Creator | คณพศ ทองขาว |
| Title | การศึกษาผลเบื้องต้นของเหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากพืช ต่อยุงลายบ้านและยุงลายสวน |
| Contributor | กชพรรณ สุกระ, วาสินี ศรีปล้อง, กามัล กอและ |
| Publisher | กองนวัตกรรมและวิจัย กรมควบคุมโรค |
| Publication Year | 2565 |
| Journal Title | วารสารควบคุมโรค |
| Journal Vol. | 48 |
| Journal No. | 4 |
| Page no. | 810-820 |
| Keyword | หนอนตายหยาก, เนียง, น้อยหน่า, ยาสูบ, ยุงลายบ้าน ยุงลายสวน, เหยื่อพิษน้ำหวาน |
| URL Website | https://www.tci-thaijo.org/index.php/DCJ |
| Website title | เว็บไซต์วารสารควบคุมโรค |
| ISSN | 2651-1649 |
| Abstract | การศึกษาผลของเหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากพืช ในการฆ่าตัวเต็มวัยยุงลายบ้านและยุงลายสวนครั้งนี้ เป็นการศึกษาในห้องปฏิบัติการ ใช้ยุงลายบ้านและยุงลายสวนระยะตัวเต็มวัย สายพันธุ์ห้องปฏิบัติการ เพศเมีย อายุ 2-5 วัน ทดสอบกับเหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากพืช 4 ชนิด ได้แก่ รากหนอนตายหยาก (Stemona curtisii Hook. f.) เมล็ดน้อยหน่า (Annona squamosal L.) เปลือกลูกเนียง (Archidendron jiringa (Jack) I.C. Nielsen) และใบยาสูบ (Nicotiana tabacum L.) ที่ระดับความเข้มข้น 1, 5, 10 และ 20% (v/v) ตามลำดับ ตรวจนับอัตราการตายที่ 24, 48 และ 72 ชั่วโมงหลังการทดสอบ ผลการศึกษาในยุงลายบ้าน พบว่าค่าเฉลี่ยอัตราการตายของยุงระหว่างเหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากพืชทั้ง 4 ชนิด ในแต่ละระดับความเข้มข้น มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.01) โดยเหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากพืชที่สามารถฆ่าตัวเต็มวัยยุงลายบ้านได้ดีที่สุด คือ เหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากรากหนอนตายหยากที่ระดับความเข้มข้น 10, 20% และเหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากเปลือกเนียงระดับความเข้มข้น 20% มีอัตราการตายร้อยละ 100 ที่ 72 ชั่วโมงหลังการทดสอบ ส่วนผลการศึกษาในยุงลายสวน พบว่า ค่าเฉลี่ยอัตราการตายของตัวเต็มวัยในยุงลายสวนระหว่างเหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากพืชทั้ง 4 ชนิด ในแต่ละระดับความเข้มข้น มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.01) เช่นกัน โดยเหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากพืชที่สามารถฆ่าตัวเต็มวัยยุงลายบ้านได้ดีที่สุด คือ เหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากรากหนอนตายหยากระดับความเข้มข้น 20% มีอัตราการตายร้อยละ 100 ที่ 72 ชั่วโมงหลังการทดสอบ ทั้งนี้เหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากรากหนอนตายหยากและเปลือกลูกเนียง ที่ระดับความเข้มข้น 20% สามารถฆ่าตัวเต็มวัยยุงลายบ้านและยุงลายสวนได้ดี จึงควรมีการศึกษาพัฒนารูปแบบและสูตรผสมของเหยื่อพิษน้ำหวานผสมสารสกัดจากพืชที่เหมาะสม มีประสิทธิภาพ และหาระดับความเข้มข้นของสารสกัดที่สามารถฆ่ายุงลายบ้านและยุงลายสวนได้มากกว่า 90% หลังการทดสอบที่ 24 ชั่วโมง เพื่อนำไปใช้กำจัดตัวเต็มวัยยุงลายบ้านและยุงลายสวนต่อไป |
