|
การศึกษาหาประสิทธิผลของภูมิปัญญาท้องถิ่นทาป้องกันยุงต่อยุงลายบ้าน โดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่นภาคใต้ |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Creator | เรวดี คำเลิศ |
| Title | การศึกษาหาประสิทธิผลของภูมิปัญญาท้องถิ่นทาป้องกันยุงต่อยุงลายบ้าน โดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่นภาคใต้ |
| Contributor | โสภาวดี มูลเมฆ, วาสินี ศรีปล้อง, กามัล กอและ, อภิวัฏ ธวัชสิน, อุษาวดี ถาวระ |
| Publisher | สถาบันวิจัย จัดการความรู้ และมาตรฐานการควบคุมโรค |
| Publication Year | 2560 |
| Journal Title | วารสารควบคุมโรค |
| Journal Vol. | 43 |
| Journal No. | 4 |
| Page no. | 391-399 |
| Keyword | ประสิทธิภาพในการไล่ยุง, ภูมิปัญญาท้องถิ่น, สารทาป้องกันยุง |
| URL Website | https://www.tci-thaijo.org/index.php/DCJ |
| Website title | เว็บไซต์วารสารควบคุมโรค |
| ISSN | 1685-6481 |
| Abstract | โรคไข้เลือดออกยังคงเป็นปัญหาสำคัญด้านสุขภาพในประเทศไทย มาตรการในการป้องกันและควบคุมโรค ไข้เลือดออกมีด้วยกันหลายวิธี โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนถือเป็นปัจจัยความสำเร็จในการควบคุม ในปัจจุบัน ผู้คนในชุมชนได้เห็นคุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่น และนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์มากขึ้น ซึ่งในพื้นที่ภาคใต้พบว่ามีการใช้ภูมิปัญญาในการทาป้องกันยุงมาช้านานหลากหลายรูปแบบ โดยหลายวิธีมีการใช้แต่ยังไม่มีการทดสอบ ประสิทธิผลในการป้องกันยุงอย่างชัดเจน ดังนั้นคณะผู้วิจัยจึงสนใจรวบรวมข้อมูลการใช้ภูมิปัญญาทาป้องกันยุงใน ท้องถิ่น 14 จังหวัดภาคใต้ และทดสอบประสิทธิผลของภูมิปัญญาทาป้องกันยุง จากการสำรวจในครั้งนี้พบ 11 ภูมิปัญญาทาป้องกันยุง ใน 7 จังหวัด ได้แก่ กระบี่ พัทลุง พังงายะลาปัตตานี ตรังและนราธิวาส เมื่อนำมาทดสอบ ประสิทธิผลทางห้องปฏิบัติการ ด้วยการทดสอบสารทากันยุงตาม WHO/HTM/NTD/WHOPES/2009.4 โดย ใช้อาสาสมัครทั้งหมด 4 คน ทาด้วยภูมิปัญญาป้องกันยุงบริเวณท้องแขนซ้ายเป็นบริเวณ 30 ซม.2 และทายากันยุง มาตรฐานตามท้องตลาด (DEET 12%) ที่แขนขวาเพื่อใช้เป็นยาทากันยุงควบคุม ส่วนบริเวณแขนที่ไม่ทายาปกปิด ให้มิดชิด ยื่นแขนเข้าไปในกรงยุง ขนาด 30 ซม.3 ที่มียุงลายบ้านเพศเมีย งดน้ำหวานมาแล้ว 24 ชั่วโมง อายุ 5-7 วัน จำนวน 200 ตัว สังเกตยุงที่เข้ากัดเป็นเวลา 3 นาที ทุกครึ่งชั่วโมง จนมียุงตัวที่ 1-2 ลงเกาะแขน ที่ทาภูมิปัญญาจึงหยุดการทดสอบ หรือหยุดการทดสอบเมื่อครบ 8 ชั่วโมง แล้วคำนวณระยะเวลาเฉลี่ยในการป้องกัน ยุงพบว่าภูมิปัญญาท้องถิ่นทาป้องกันยุงที่มีประสิทธิผลในการป้องกันยุงมากกว่าสองชั่วโมง มี 2 ภูมิปัญญาได้แก่ ครีมไบโอเรทากันยุงกลิ่นส้ม (กระบี่) และภูมิปัญญาครีมน้ำนมมะขามตะไคร้หอมทากันยุง (พัทลุง) เมื่อสิ้นสุด โครงการได้รายงานผลการทดสอบกลับคืนสู่ชุมชน เพื่อให้ชุมชนนำผลการทดสอบไปใช้ประโยชน์ เพื่อให้เกิด การพึ่งพาตนเอง และเสริมสร้างความมั่นคงด้านสุขภาพในชุมชน โดยเกิดประโยชน์ทางสาธารณสุขต่อไป |
