|
ชนิดของริ้นฝอยทรายในพื้นที่เกิดโรคลิชมานิเอซิส จังหวัดเชียงราย ภาคเหนือของประเทศไทย |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Creator | ทวีศักดิ์ ศรีวงค์พันธ์ |
| Title | ชนิดของริ้นฝอยทรายในพื้นที่เกิดโรคลิชมานิเอซิส จังหวัดเชียงราย ภาคเหนือของประเทศไทย |
| Contributor | กุณากร ชัยพูน, สุรเกียรติ พรชัยกิตติกุล, ไพรวรรณ์ เพี่ยงพิศ, วรรณภา สุวรรณเกิด |
| Publisher | สถาบันวิจัย จัดการความรู้ และมาตรฐานการควบคุมโรค |
| Publication Year | 2560 |
| Journal Title | วารสารควบคุมโรค |
| Journal Vol. | 43 |
| Journal No. | 3 |
| Page no. | 233-243 |
| Keyword | โรคลิชมานิเอซิส, พลีโบโตมัส, เซอร์เจนโตมัยเอีย |
| URL Website | https://www.tci-thaijo.org/index.php/DCJ |
| Website title | เว็บไซต์วารสารควบคุมโรค |
| ISSN | 1685-6481 |
| Abstract | การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทราบชนิดของริ้นฝอยทรายโดยทำการศึกษาภาคตัดขวาง คัดเลือกพื้นที่ แบบเจาะจงใน 3 หมู่บ้าน ที่มีรายงานการพบโรคลิชมานิเอซิส ได้แก่ หมู่ที่ 4 ตำบลป่าอ้อดอนชัย อำเภอเมือง หมู่ที่ 14 ตำบลปอ อำเภอเวียงแก่น และหมู่บ้านใกล้เคียงที่ยังไม่มีการเกิดโรคคือ หมู่ที่ 11 ตำบลธารทอง อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย ดำเนินการในเดือนสิงหาคม กันยายน ตุลาคมและพฤศจิกายน 2558 การเก็บตัวอย่าง ใช้กับดักแสงไฟ (light traps) ตั้งแต่เวลา 18.00 น. ถึง 06.00 น. ดำเนินการเดือนละ 3 คืนต่อหมู่บ้าน ผลการ ศึกษาพบริ้นฝอยทรายทั้งสิ้นจำนวน 430 ตัว รวม 17 ชนิด พบว่า เป็นริ้นฝอยทรายสกุล (Genus) Sergentomyia 365 ตัว (ร้อยละ 84.9) Phlebotomus 65 ตัว (ร้อยละ 15.1) เป็นเพศเมียมากกว่าเพศผู้เล็กน้อย (จำนวน 218 และ 212 ตัว) โดยพบริ้นฝอยทรายมากที่สุดในเดือนพฤศจิกายน ตุลาคม สิงหาคมและกันยายน 2558 จำนวน 300, 58, 46 และ 26 ตัว (ร้อยละ 69.8, 13.5, 10.7 และ 6.0) ตามลำดับ ริ้นฝอยทรายที่จับได้ปริมาณมาก 3 อันดับแรก คือ Sergentomyia punjabensis (ร้อยละ 31.2), Sergentomyia gemmea (ร้อยละ 27.2) และ Sergentomyia barraudi (ร้อยละ 8.8) ตามสลำดับ พบริ้นฝอยทรายที่เป็นพาหะนำโรคลิชมานิเอซิสในประเทศไทย 2 ชนิด คือ Phlebotomus argentipes และ P. major major การส่งตรวจทางชีวโมเลกุลไม่พบเชื้อลิชมานิเอซิสในริ้น ฝอยทรายที่ส่งตรวจ แหล่งที่จับได้มากที่สุดคือ กอไผ่ (120/430) ร้อยละ 27.9 รองลงมาคือในบ้านร้าง (80/430) ร้อยละ 18.6 และจอมปลวก (68/430) ร้อยละ 15.8 ตามลำดับ การศึกษาชนิดและการกระจายตัวของริ้นฝอยทราย ฤดูกาลปรากฏตัว ความหนาแน่น และการตรวจเชื้อลิชมานิเอซิสในริ้นฝอยทราย จะทำให้ได้ข้อมูลที่เป็นพลวัตใน บริเวณที่มีการเกิดโรค ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการวางแผนการควบคุมพาหะนำโรคลิชมานิเอซิสต่อไป |
